Kamis, 12 Desember 2013

Paramasastra



Paramasastra inggih menika ngelmu kang nyinau babagan karakter, wanda, tembung, lan ukara.
Paramasastra miturut golonganing tembung kaperang:
Tembung aran (tuladha: radio, televisi, lsp)
Tembung kriya (tuladha: maca, turu, lsp)
Tembung sesulih (tuladha: kowe, aku, lsp)
Tembung wilangan (tuladha: telu, enem, lsp)
Tembung kaanan (kata sifat) (tuladha: elek, kuru, lsp)
Tembung katrangan (tuladha: kana, lor, lsp)
Tembung pangarep (tuladha: saka ing, lsp)
Tembung sandhangan (tuladha: sang, hyang, lsp)

Jinising tembung ana 2, inggih punika tembung lingga lan tembung andhahan ...
Tembung lingga inggih punika tembung kang during owah saka asale. Tuladhane meja, pangan arit, lsp
Tembung andhahan inggih punika tembung kang wis owah saka asale. Tuladhane mlaku koktuku, gumagus, lsp
Tembung andhahan inggih menika tembung kang asale saka tembung lingga kang oleh ater-ater, panambang, lan seselan.

Tuladhane ater-ater:
1.      Ater-ater a + ....
Tulandha : A + karya: akarya
2.      Ater-ater ka + ...
Tulandha : Ka + tabrak: katabrak
3.      Ater-ater anuswara (na, ma, ny, ng)
Tulandha : na + tampa: nampa, ma + pangan: mangan, ny + sapu: nyapu, ng + goring: nggoreng
4.      Ater-ater tripurusa (dak, kok, di)
Tulandha : kok + pangan: kokpangan, di + jambak: dijambak, dak + masak: dakmasak

5.      Ater-ater sa, pa, pi, pra, pari, tar
Tuladha : sa + wengi: sawengi, pa + mudha: pamudha, pi + tutur: pitutur, pra + yoga: prayoga, pari + wara: pariwara, tar + buka: tarbuka
6.      Ater-ater kuma, katrol, kami
Tuladha : Kuma + lamcang: kumalancang, Kapi + adreng: kapiadreng, Kami + gila: kamigilan

Tuladhane panambang:
1.      Panambang ku, mu, e
Tuladha : Buku + ku: bukuku, Sapu + mu: sapumu, Jaran + e: jarane
2.      Panambang an
Tuladha : Gawa + an: gawan
3.      Panambang i
Tuladha : Suwek + i: suweki
4.      Panambang a, na, ana, en
Tuladha : Jupuk + a: jupuka, Pangan + na: panganna, Sapu + ana: saponana, Jaga + en: jaganen
5.      Panambang ake
Tuladha : Gambar + ake: gambarake
6.      Panambang ne, ing
Tuladha : Bapak + ne: bapakne, Abang + ing: abanging

Tuladhane seselan:
1.      Seselan in:
Tuladha : Cedhak + in: cinedhak, Titah + in: tinatah
2.      Seselan um:
Tuladha : Bagus + um: gumagus, Tindak + um: tumindak
3.      Seselan l, r:

Tuladha : Siwer + l: sliwer, Kelip + r: krelip

Tidak ada komentar:

Posting Komentar